Artykuł opublikowany w numerze 6/2016 Życia Gostynia
Gdzie się nie odwrócisz, wszyscy o tym mówią - projekt ustawy, związanej z programem "Rodzina 500 plus" został przyjęty przez rząd RP. Program wprowadza świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł miesięcznie na drugie i kolejne dziecko w rodzinie. Finansowanie obejmuje także pierwsze dziecko w przypadku tych rodzin, w których dochód nie przekracza 800 zł na osobę lub 1200 zł w przypadku rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym. Świadczenie otrzyma każda rodzina, bez względu na stan cywilny rodziców, a także rodziny patchworkowe, jeśli mają wspólne dziecko. Świadczenia mają być wypłacane od kwietnia.
W ośrodkach pomocy społecznej powiatu gostyńskiego wykonano wstępne analizy liczby dzieci do 18 roku życia, którym mogłoby przysługiwać świadczenie.
Z danych szacuje się, że do gminnych budżetów na terenie powiatu gostyńskiego w sumie napłynie około 63 500 000 zł (licząc wypłatę świadczenia do końca 2016 r.) Te pieniądze zostaną rozdysponowane dalej do rodzin, które złożą wniosek od kwietnia - w ciągu 3 miesięcy. Zgodnie z ustawą świadczenie "Rodzina 500 plus" jest przyznawane przez wójta, burmistrza gminy czy prezydenta miasta. Pieniądze ma wypłacać urząd miasta, gminy, ośrodek pomocy społecznej lub centra do realizacji świadczeń socjalnych. Wniosek o świadczenie trzeba będzie składać co roku w miejscu zamieszkania. Zadanie najprawdopodobniej zostanie zlecone ośrodkom lub centrom realizacji świadczeń socjalnych. Kierownicy otrzymają odpowiednie upoważnienia, aby świadczenie wychowawcze mogło być wypłacane w ośrodku pomocy społecznej lub innej jednostce.
Urzędnicy w jednostkach opieki społecznej przyznają, że zainteresowani mieszkańcy już od początku roku pytają o formularze wniosków i zasady przyznawania świadczeń. Ktoś będzie musiał świadczeniobiorców obsłużyć. W niektórych jednostkach potrzebne są dodatkowe pomieszczenia. Jak ośrodki pomocy społecznej z powiatu gostyńskiego są przygotowane do realizacji nowego rządowego programu?
Jak zdołamy to ogarnąć?
Na terenie gminy Gostyń sytuacja wygląda w ten sposób, że mamy 5 238 dzieci w wieku do lat 18 oraz 1 500 dzieci, które są jedynakami. - Jeśli chodzi o program, to odnosimy się do liczby 5 200 dzieci, wyliczając kwotę globalną. Trudno jest nam w tej chwili przewidzieć, czy wyrokować, które z tych dzieci będzie uprawnione lub nie do otrzymania 500 złotych - mówi Teresa Klonowska, dyrektor MGOPS w Gostyniu, zaznaczając, że nie jest łatwo odnosić się do jakiś konkretnych ustaleń, kiedy dostępne przepisy nie są jeszcze obowiązujące. - Nie ukrywam, że mam poważne obawy, jak zdołamy to ogarnąć - przyznaje Teresa Klonowska, kierownik MGOPS w Gostyniu. - Już ogromnym wyzwaniem dla ośrodka pomocy było przejęcie zadania w postaci wypłaty świadczeń rodzinnych, które dawniej były przyznawane w zakładach pracy. My przejmowaliśmy to jako opieka i podchodziliśmy do tego etapami. Teraz jest „pospolite ruszenie”, którego nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Nie wiemy ile osób do nas dotrze. Wiemy, że będą to na pewno ci, którzy mają świadczenia rodzinne. Ale oprócz tych osób jest mnóstwo rodzin, które pewnie pracują. Musimy się do tego przygotować - dodaje. Kierownik zdradza, że rozważa zatrudnienie kilku dodatkowych osób w ośrodku pomocy. Jednak na pierwszy okres przyjmowania wniosków i rozpatrywania świadczeń planuje wykorzystać pracowników, którzy pracują w MGOPS w Gostyniu obecnie.
- Najpierw muszę mieć plan finansowy (...). Z obecnymi pracownikami przez miesiąc będę musiała w trybie awaryjnym działać - ale muszę realizować te zadania, które są, a potem będziemy zastanawiali się, ile osób zatrudnić. Na pewno będzie mi potrzebny ktoś do obsługi. Od razu. Przyjęcie i wypłata to nie jest problem. Największa praca jest wtedy, kiedy mamy świadczenia tzw. nienależnie pobrane. Następuje zmiana decyzji, postępowanie o zwrot środków. A zdarza się to wtedy, kiedy interesantowi w trakcie okresu świadczenia, zmienia się sytuacja materialna - wyjaśnia Teresa Klonowska. Do realizacji zadania zamierza wykorzystać bazę lokalową, którą posiada gostyński ośrodek pomocy społecznej. - Planujemy uruchomić w pełni biuro obsługi, które jest, mamy też salę konferencyjną. Sądzę, że w niej będziemy przyjmowali wnioski, ale w wersji papierowej. Nie mamy tylu stanowisk, aby zabezpieczyć pełną komputerową obsługę - przyznaje kierownik MGOPS w Gostyniu.
Praca na zmiany?
Zaznacza, że prawdopodobnie w początkowym okresie rozpatrywania świadczeń, ośrodek będzie zmuszony stosować pracę na dwie zmiany - a jeśli będzie taka potrzeba, to również w dni wolne. - To są nasze wstępne ustalenia, tyle co mogę na ten temat powiedzieć - dodaje Teresa Klonowska. Ukazał się projekt wniosku, jaki będzie trzeba składać, aby otrzymać świadczenie. - Jest bardzo prosty. Powiedziałabym, że nawet zbyt prosty, żeby w takiej formie miał być realizowany. Jest tam wskazana liczba dzieci do świadczenia - my musimy dojść do tego, czy jest to dziecko pierwsze, czy drugie w rodzinie. W przypadku pierwszego - zawsze brany pod uwagę będzie dochód, przy drugim już nie. I teraz my realizując zadanie, musimy wejść w rodzinę, gdzie są dzieci w danym „momencie zastanym” - opowiada Teresa Klonowska.
Dodatkowi pracownicy
W przypadku programu "Rodzina 500 plus" również kierownik ośrodka pomocy w Krobi nie wyobraża sobie pracować bez zatrudniania dodatkowych osób. - Jeśli chodzi o świadczenie wiem, że 2% ze środków można przeznaczyć w pierwszym roku na obsługę zadania, a w kolejnych po 1,5%. Na pewno myślę o jednej, a może nawet dwóch osobach do zatrudnienia. Muszę sprawę omówić z burmistrzem gminy - mówi Anna Krzyżostaniak, podkreślając że na pewno konieczna będzie dodatkowa osoba w księgowości. - Pierwsze miesiące nie będą łatwe. To jest nowość, a wszystko co nieznane może budzić niepokój. Trzeba będzie zapoznać się dogłębnie z przepisami (...). Każdego roku będzie dużo pracy przy tych świadczeniach, a jeśli chodzi o świadczenia rodzinne, było trochę zmian od stycznia”. Mamy nowości, a szczerze mówiąc, zasoby kadrowe nie są w jednostce wystarczające - dodaje. Według danych z ewidencji ludności wynika, że w gminie Krobia jest około 2 500 dzieci w wieku do 18 roku życia. - Wśród tych dzieci, które wzięliśmy pod uwagę, też są jedynaki. Szacujemy budżet wzrośnie nam o mniej więcej 10 milionów złotych - mówi Anna Krzyżostaniak.
Co na to włodarze?
Poważne obawy, co do kosztów poniesionych przez samorządy wraz z wprowadzeniem ustawy program „Rodzina 500 plus” ma burmistrz Ponieca Jacek Widyński. - Boję się tylko jednego - że ustawa wchodzi w życie i koniec. A my jako samorząd, jako gmina musimy ją wykonać. Jakie będą koszty, które będziemy musieli ponieść poza środkami, które otrzymamy w ramach ustawy - o tym się nie mówi. Czy rekompensata będzie zadośćuczynieniem poniesionej pracy? - zastanawia się burmistrz Widyński. Według włodarza pracownicy jednostek pomocy społecznej mieliby o wiele mniej pracy w związku z wejściem w życie nowego programu, gdyby przepisy pozwoliły im wykorzystać informacje zebrane już w odniesieniu do sporej ilości osób. - Przy tych wiadomościach, które opieka posiada, dla osób spełniających określone warunki społeczne, przy pobieranych już świadczeniach finansowych, teraz trzeba będzie zbierać kolejne dokumenty. A to jest cała procedura, postępowanie administracyjne, gromadzenie wszelkich dowodów - mówi Jacek Widyński. - Mamy już daną teczkę, tam nic się nie zmieniło, ale jej nie będziemy mogli przyjąć - dla każdej osoby trzeba będzie gromadzić drugą teczkę. To jest dużo pracy, która staje się dla nas zbędna. Można byłoby od tego odejść, na podstawie ustanowionych przepisów prawa - dodaje.
Włodarze z pozostałych gmin ostrożnie wypowiadają się o nowym programie „Rodzina 500 plus”. Nie można przygotować się wcześniej do realizacji ustawy, która wciąż jeszcze jest dyskutowana. Spodziewamy się licznych problemów związanych z obsługą w krótkim czasie tak wielu wniosków, które prawdopodobnie wpłyną do gminy na początku kwietnia - mówi burmistrz Gostynia Jerzy Kulak. Przyznaje, że problemy lokalowe, związane z utworzeniem nowych miejsc pracy w ośrodku pomocy i osobowe będą mogły być rozstrzygnięte dopiero w okresie: koniec lutego i początek marca. - Zapewne zostaną przyjęci do MGOPS nowi pracownicy. Ilu? Na pewno kilku, ale nie sposób dziś określić, ilu dokładnie. Nie wiemy też, kiedy gmina otrzyma pieniądze na ten cel. Należy jednak podkreślić, że dołożymy wszelkich starań, by zadanie zostało wykonane prawidłowo i w możliwie krótkim terminie - dodaje gostyński włodarz.
Program „Rodzina 500 plus”
Jaka wysokość?
Świadczenie wychowawcze wynosić będzie 500 zł netto, co podkreśla Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Nie będą od niego odprowadzane podatki. W kolejnych latach rząd będzie mógł podnieść tę kwotę w oparciu o wskaźniki wzrostu inflacji.
Gdzie złożyć wniosek?
Aby przystąpić do programu, trzeba będzie składać wniosek raz w roku do gminy - osobiście lub przez internet. Do złożenia wniosku online potrzebny będzie tzw. profil zaufany lub bezpieczny podpis elektroniczny. Świadczenie zostanie przekazane bezpośrednio na konto wskazane przez rodzica lub gotówką.
Świadczenia na drugie i kolejne dziecko będą przysługiwać niezależnie od dochodów rodziny. W przypadku pierwszego dziecka 500 zł otrzymają tylko te rodziny, których dochód na osobę nie przekracza 800 zł netto (lub 1200 zł, jeśli w rodzinie jest dziecko z niepełnosprawnością). Osoby starające się o świadczenie na pierwsze dziecko będą musiały udokumentować swój dochód. Jednak większość potrzebnych dokumentów urzędnicy mają pozyskiwać samodzielnie z odpowiednich rejestrów.
We wniosku trzeba będzie podać dane osoby starającej się o świadczenie, dane drugiego rodzica oraz dane dzieci wraz z dodatkowymi zaświadczeniami i oświadczeniami, jeśli takie będą w indywidualnej sprawie niezbędne.
Kiedy można składać wnioski?
Od momentu startu programu. Na to będą trzy miesiące. Jeśli wniosek zostanie złożony w ciągu pierwszych trzech miesięcy trwania programu, rodzice dostaną wyrównanie od 1 kwietnia.
Co ważne, do programu będzie można dołączyć w dowolnym momencie, jednak w kolejnych miesiącach świadczenie będzie wypłacane od miesiąca, w którym rodzice złożą wniosek.
Świadczenie będzie przyznawane na rok. Okres rozliczeniowy będzie trwał od 1 października do 30 września następnego roku. Wnioski na kolejne okresy będą przyjmowane już od 1 sierpnia danego roku. Dłuższy będzie jedynie pierwszy okres - rozpocznie się 1 kwietnia i trwać będzie do 30 września 2017 roku. Dzięki temu rodzice nie będą musieli składać dwóch wniosków w tym roku, kiedy program wejdzie w życie.
Kto dostanie świadczenie?
Świadczenie wychowawcze otrzymywać mogą rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni dziecka. Wsparcie dostanie każda rodzina, bez względu na stan cywilny rodziców: zarówno rodziny, w których rodzice są w związku małżeńskim jak i rodziny niepełne oraz rodzice pozostający w związkach nieformalnych.
Wśród rodziców po rozwodzie świadczenie przysługiwać będzie temu, kto sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem. Jeśli równo dzielą się opieką, oboje mają prawo złożyć wniosek, a wysokość świadczenia będzie dzielona proporcjonalnie do liczby dni, w których opiekują się dzieckiem.
W przypadku tzw. rodzin patchworkowych, jeżeli rodzina obok dzieci z poprzednich związków będzie mieć jeszcze co najmniej jedno wspólne dziecko, do rodziny wliczane będą wszystkie dzieci. Wówczas świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko będzie uzależnione od kryterium dochodowego, a na pozostałe dzieci - bez względu na dochód. Dzieciom adoptowanym świadczenie będzie przysługiwać na takich samych zasadach jak w przypadku dzieci biologicznych.
Czas pobierania świadczenia?
Świadczenie będzie przysługiwało do ukończenia przez dziecko 18 lat. Jeśli w rodzinie jest kilkoro dzieci, ale tylko jedno ma poniżej 18 lat, świadczenie zależne będzie od dochodu - będzie ona traktowana jak rodzina z jednym dzieckiem.
Dziecko do 25. roku życia, pozostające na utrzymaniu rodziców, będzie uwzględniane przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie. Dzięki temu jego młodszy brat lub siostra może nadal otrzymywać wsparcie, jeśli dochód rodziny nie przekroczy obowiązującego kryterium.
Przy obliczaniu dochodu rodziny brane pod uwagę będą te dzieci, które ukończyły 25. rok życia, ale legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i przysługuje im w związku z tym świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna.
Będą zapobiegać marnotrawieniu świadczeń?
Analogicznie jak w przypadku świadczeń rodzinnych, w razie sygnałów o wydawaniu środków niezgodnie z przeznaczeniem, u rodziny będzie mógł zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy. Jeśli urzędnicy pomocy społecznej uznają, że jest taka konieczność, będzie można zamienić gotówkę na pomoc rzeczową (jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług (np. opłaty za przedszkole czy kolonie).
Program "Rodzina 500 plus" a inne świadczenia dla rodzin – pobyt za granicą
Świadczenie wychowawcze nie będzie wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do świadczeń z innych systemów wsparcia, dotyczy to w szczególności świadczeń z pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego, świadczeń rodzinnych, dodatków mieszkaniowych.
Program "Rodzina 500 plus" nie przewiduje (zgodnie z koordynacją UE) jednoczesnego pobierania świadczeń w więcej niż jednym kraju. Oznacza to, że świadczenie wychowawcze nie będzie przysługiwać, jeżeli rodzina otrzymuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze.
Jeśli rodzic przebywa w innym państwie UE i złoży tam wniosek o świadczenia rodzinne, tamtejszy organ informuje o tym fakcie właściwego marszałka województwa w Polsce. Ten zaś przekaże te informacje do właściwej gminy.
Rodzice składający wniosek o przyznanie świadczenia są również zobowiązani do informowania o każdej zmianie mającej wpływ na prawo do tego świadczenia, w tym również o zmianie miejsca zamieszkania.
(źródło wp.finanse.pl)
Ile świadczeń wypłacimy w powiecie?
Krobia: dzieci w wieku do 18 roku życia 2500
Gostyń: dzieci w wieku do 18 roku życia 5238
Poniec: dzieci w wieku do 18 roku życia 1648
Pogorzela: dzieci w wieku do 18 roku życia 1067
Piaski: dzieci w wieku do 18 roku życia 1450
Pępowo: dzieci w wieku do 18 roku życia 850
Borek: dzieci w wieku do 18 roku życia 1670
