Wstydzą się i boją mówić o przemocy. O krzywdzeniu starszych rozmawiano w Domu Senior+ w Gostyniu

Spotkanie przygotowane zostało dla uczestników Dziennego Domu „Senior+”. Prowadził je Mirosław Sobkowiak, specjalista pomocy psychologicznej i terapeuta. Skąd pomysł na prelekcję na temat krzywdzenia osób starszych?

- Starsi rodzice nierzadko czują się odpowiedzialni za zachowanie swoich dorosłych dzieci, zgodnie z przekonaniem, że tak sobie je wychowali. Wiąże się to ze wstydem i strachem przed ujawnieniem krzywdzenia przez własne dzieci, bo co inni powiedzą… Ważne jest, by zachęcać ich do zmiany takiego myślenia - wyjaśnia Mirosław Sobkowiak, który jest także dyrektorem PCPR w Gostyniu.

Podczas spotkania omówiono rodzaje przemocy, która dotyka seniorów. Oni często znoszą cierpienie w milczeniu, gdyż mają poczucie obowiązku chronienia najbliższych.

Przemoc domowa, dziejąca się w rodzinie, ma najczęściej tzw. przebieg cykliczny - sprawca poza okresami, gdy krzywdzi, miewa też lepsze dni, kiedy dobrze traktuje ofiarę, jest oddany, ciepły, rozumiejący. To bardzo przywiązuje krzywdzonego człowieka do sprawcy i daje złudną nadzieję na trwałą poprawę relacji, na to, że stosowanie wobec niego nadużycia są incydentalne i wkrótce się skończą - mówi Mirosław Sobkowiak.

Dyrektor PCPR uświadomił uczestnikom DD Senior+ , że przerzucanie winy na ofiarę, to typowe i dość częste zachowanie sprawcy. Standardowe zachowanie: uderzył, pchnął, wyzwał, bo "znowu czegoś chcesz", bo "nie dajesz mi spokoju", bo "pobrudziłeś się", itp.

Ciągłe powtarzanie tego wywołuje w pokrzywdzonym przekonanie, że gdyby był inny, bardziej sprawny, samodzielny, pomocny, sytuacja poprawiłaby się. I dlatego ofiara czuje się winna - wyjaśnia Mirosław Sobkowiak.

Osoby krzywdzone, zależne od sprawcy, boją się konsekwencji ujawnienia przemocy. Odczuwają strach przed całkowitym odrzuceniem i porzuceniem, czy z drugiej strony - przed eskalacją agresji. Prowadzący prelekcję zdradził, że w czasie indywidualnych rozmów - już po spotkaniu - okazało się, że ogromnym problemem jest niechęć krzywdzonych osób starszych do ujawniania przemocy, jakiej doświadczają ze strony swoich dzieci, wnuków, czy współmałżonków. 

Mirosław Sobkowiak przekonywał słuchaczy:

- Pamiętaj! Nikt nie ma prawa cię krzywdzić! Za przemoc odpowiada wyłącznie sprawca i nic go nie usprawiedliwia!

Wyjaśniał też seniorom, że nie ma w tym nic złego, wstydliwego, kiedy o swojej trudnej sytuacji opowiedzą sąsiadowi, wyżalą się zaufanemu członkowi rodziny, przyjaciółce, policjantowi, lekarzowi, pielęgniarce, która ich odwiedza, a nawet znajomemu księdzu. 

Mirosław Sobkowiak przekonywał, że  - aby przerwać znęcanie się czy krzywdzenie - powinni zdobyć się na odwagę i przełamać milczenie wobec sąsiadów - oni zapewne domyślają się, że jest potrzebna pomoc, czekają tylko na sygnał.

- Można poprosić o możliwość schronienia, gdyby trzeba było uciekać. Można uzgodnić z sąsiadami, że w razie awantury, krzyków albo sygnału osoby krzywdzonej, wezwą policję - przekonywał dyrektor PCPR, podkreślając, że w każdej sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia seniorzy nie powinni wahać się i wezwać policję.

Po spotkaniu, uczestnicy DD Senior + w Gostyniu podsumowali, że informacje, które przekazał Mirosław Sobkowiak to dla nich spora dawka cennej i pożytecznej wiedzy na temat zjawiska przemocy domowej, szczególnie wobec seniorów.

KIEDY ZOSTANIE OTWARTY PARK HANDLOWY w Gostyniu - TUTAJ

Rozmawiano też o tym, jak powinny reagować osoby postronne, które podejrzewają  lub wiedzą się, że starszy człowiek przeżywa gehennę w domu? 

• Jeżeli podejrzewasz, że osoba starsza lub niepełnosprawna jest ofiarą przemocy - porozmawiaj z nią, udziel wsparcia, zaoferuj osobistą pomoc. Większość ofiar milczy ze wstydu, strachu, bądź bezradności, albo z niewiedzy o swoich prawach. Pozostaje też często pod presją sprawców, bądź członka rodziny.
• Moment, kiedy krzywdzona osoba zaczyna mówić o swoich doświadczeniach, bywa dla niej bardzo trudny, dlatego ważne jest potraktowanie jej z uwagą i zrozumieniem. Osoba krzywdzona powinna się przede wszystkim dowiedzieć od Ciebie, że nie jest winna temu, co się dzieje, że za przemoc odpowiedzialny jest zawsze sprawca. Twoje współczucie, wsparcie może być decydujące dla jej dalszych decyzji.
• Informacji o przemocy nie można pozostawić, zbyć, zapomnieć. Sprawca, który czuje się bezkarny, działa coraz okrutniej, a to może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu krzywdzonego. Ujawnienie tajemnicy o dziejącej się przemocy, budzi zawsze niezadowolenie sprawcy, który z reguły wszystkiemu zaprzecza, winą obarczając krzywdzonego. Sprawca dba przecież, by jego postępki nie miały świadków.
• Jeśli bezpieczeństwo osoby krzywdzonej jest zagrożone, należy działać jak najszybciej, by uniemożliwić kontakt ze sprawcą. Polega to na przeprowadzeniu się osoby krzywdzonej do ośrodka interwencji kryzysowej. Od niedawna w Polsce może być też orzeczony zakaz zbliżania się sprawcy do ofiary.
• Osoba doświadczająca przemocy powinna w sytuacji zagrożenia wzywać policję. Poinformuj ją, że zarówno przemoc psychiczna, jak i fizyczna jest przestępstwem i, że zgłoszenie sprawy policji jest jedynym sposobem na pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej. Wskaż instytucje lub organizacje udzielające bezpłatnych porad psychologicznych oraz prawnych, zaproponuj skorzystanie z pomocy medycznej.
• Nie miej wątpliwości, czy należy "wtrącać się" w życie drugiego człowieka. Twoje postępowanie może być jedyną szansą na zmianę sytuacji.