Gostyń, Żytowiecko, Strumiany… Sprawdź, skąd pochodzi nazwa twojej miejscowości

Pochodzenie nazwy miasta było przez długi czas kwestią sporną. Pojawiło się kilka teorii, lecz najpopularniejszymi były dwie. Pierwsza, niepotwierdzona oficjalnie, miała wyjaśniać, że źródłem jest słynna gościnność gostynian. Druga z nich, oficjalna, potwierdzona m.in. przez Karola i Zofię Zierhofferów w książce „Nazwy miast Wielkopolski”, przytacza wersję związaną z pochodzeniem odimiennym - Gostyń, a właściwie Gost, czyli skrót od imion złożonych, np. Gościmir czy Dobrogost. Końcowo na formę wpłynęły też zmiany zachodzące w języku i właściwości gwarowe. Potwierdzenie drugiej teorii znajdziemy też u Kazimierza Rymuta w publikacji „Nazwy miast polskich”.

Źródłem nazwy Poniec jest nazwa odimienna pochodząca od formy Poniat. Co ciekawe, odmiana nazwy miejscowości nie zmieniła się od średniowiecza. Zdaniem Rymuta, Poniec zawiera rdzeń - niec, który oznacza "rozpalać, zapalić". Nazwa osobowa Poniat jest notowana w średniowiecznych dokumentach.

Pogorzela to miejscowość, której nazwa jest powiązana z gospodarką żarową i staropolskim słowem pogorzel - oznaczającym "miejsce wypalenia czegoś". Idąc tym tropem można stwierdzić, że Pogorzela to miejscowość powstała na terenie, na którym wcześniej wypalono zarośla oraz trawy pod budowę gospodarstw. Takie wyjaśnienia znajdziemy u Zierhofferów. Jednak Rymut sugeruje, że nazwa Pogorzela może oznaczać też miejsce pierwotne lub wypaloną osadę. Uznaje też pierwszą omówioną teorię.

Historia pochodzenia nazwy Borku Wielkopolskiego jest skomplikowana. Pierwsze wspomnienia o miejscowości będącej poprzednikiem stolicy gminy pochodzą z XIV w. Miasto zostało ulokowane obok wsi Zdziesz (teraz: Zdzież), która obecnie jest częścią Borku Wlkp. Sam Zdziesz pochodzi od zdrobnienia Zdziech, które jest pochodną imion złożonych typu Zdziesław. Zmiana Zdziesz na Zdzież zaszła w XIX w. i miała podłoże ortograficzne. Z kolei Borek pochodzi od wyrazu borek, czyli "mały lub młody las". Przymiotnik wielkopolski dodano po II wojnie światowej aby odróżnić miejscowość od wielu innych Borków w Polsce.

* Dane podano za K. Rymutem i Zierhofferami.

Krobia może mieć charakter przezwiskowy. Być może wywodzi się od przezwiska Kroba lub Krobia. Inną wersją jest też pochodzenie od nazwy przedmiotu. Chodzi tutaj o króbkę lub krobka w znaczeniu "łubiane lub plecione naczynie, pudełko, koszyk". Trzecią możliwością jest też pochodzenie związane z ukształtowaniem terenu, gdzie rdzeń krob - miał oznaczać "wygięty, wykrzywiony". Zakładano, że jest to teren pokryty, np. wąwozami czy przecinany przez rzekę. Jednakże ostatnia teoria nie jest akceptowana przez autorów książki "Nazwy miast Wielkopolski".

Nazwa wsi Żytowiecko jest związana z pewną legendą. Zgodnie z nią, trzej bracia, posiadający tylko sakiewkę żyta, spotkali pewnego starca. Mężczyzna szukał nazwy dla swojej wioski. Postawił więc warunek - mają wymyślić nazwę, a w zamian za to będą mogli u niego pracować. Siali oni żyto i z tego, co wyrosło wytwarzali produkty żytnie. Swoimi wytworami dzielili się z sąsiadami. W końcu bracia nie podali nazwy, ale wymyślił ją starzec. Od tamtego momentu miejscowość miała nazwę Żytojady, która ewoluowała w Żytowiecko. To tylko legenda, w której jednak może być ziarno prawdy.

Początkowo były nazywane Jeżewskimi Holędrami lub Olędrami Strumiennymi. W przypadku tej miejscowości nazwa jest również pochodzenia topograficznego. Strumiany powstały na terenach podmokłych. Przez wieś biegła struga, która uchodziła do większego strumienia. Stąd najprawdopodobniej wzięła się nazwa miejscowości. Początki Strumian położonych w gminie Borek Wlkp. sięgają XVIII wieku, kiedy właściciel Jeżewa sprowadził na te tereny m.in. osadników holenderskich.

Pochodzenie nazwy wsi ma podłoże związane z ukształtowaniem terenu. Zgodnie z danymi znalezionymi na stronie Poradni Językowej PWN, w odpowiedzi na pytanie: skąd pochodzi nazwa własna Gola? Nazwa wsi pochodzi od wyrazu pospolitego gola oznaczającego "miejsce gołe, kraj bez lasów, równina". Takie wyjaśnienie zaproponowała prof. Aleksandra Cieślikowa z Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie.

Jak przytacza Edmund Wolski, w publikacji "Borek Wielkopolski: miasto i gmina", Siedmiorogów był już znany w XV w. Jednak skąd się wzięła nazwa? Istnieje legenda, w której ponoć władca upolował jelenia o siedmiu rogach. Drugą możliwością jest to, że pierwotne nazewnictwo może sugerować, iż miejscowość powstała w czasach zawiązywania się wspólnot rodowych. Potwierdza to staropolski wyraz semi oznaczający "wspólny" lub "bratni". W gminie Borek Wlkp. istnieją obecnie dwie wsie o tej nazwie Siedmiorogów Pierwszy i Siedmiorogów Drugi.