Artykuł opublikowany w numerze 24/2015 Życia Gostynia
Dwa dni wcześniej "wylądowaliście" w łóżku. Partner cię namówił, było super, ale nie jesteś pewna, czy nie doszło do zapłodnienia. Podczas inicjacji seksualnej pękła prezerwatywa. Co możesz zrobić? Czy w aptekach gostyńskich kupisz "pigułkę po" bez recepty? Czy ten sposób antykoncepcji jest bezpieczny? Czy tabletkę można stosować bez ograniczeń wiekowych?
- Uważam, że „tabletka po” powinna być stosowana bez ograniczeń wiekowych, bez recepty. Mam na uwadze między innymi to, że - niestety - takie ryzykowne i bezmyślne zachowania, związane z inicjacją seksualną, dotyczą młodych dziewczyn - twierdzi Wiesława Zielińska, znany w Gostyniu lekarz ginekolog. Zupełnie odmienne zdanie na ten temat ma nauczycielka przysposobienia do życia w rodzinie w zespole szkół w Starej Krobi, Paulina Wajnert. - Nie podoba mi się to, że pigułka jest ogólnodostępna, bez recepty, dla dzieci - mówi. - Bo tak naprawdę piętnasto, szesnasto, siedemnastolatki nie są jeszcze osobami dorosłymi. Zażycie takiej tabletki nie będzie u nich świadomą decyzją, na zasadzie „wiem o co chodzi i biorę”. Nastolatki nie orientują się jeszcze, jakie mogą być skutki uboczne tego typu antykoncepcji - dodaje.
Minister zarządził - można kupić bez recepty
W połowie kwietnia 2015 r. weszło w życie zmienione rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie wydawania z aptek produktów leczniczych, na mocy którego antykoncepcja awaryjna ellaOne jest w Polsce dostępna bez recepty. Chociaż wciąż wzbudza spore kontrowersje. Od początku 2015 roku antykoncepcja postkoitalna była przyczyną wielu medialnych dyskusji i sporów. Została nazwana nawet "pigułką niezgody". Na początku stycznia Komisja Europejska zdecydowała, że "ellaOne" może być dostępna w krajach UE bez recepty, nie wprowadzając ograniczeń wiekowych. W rozporządzeniu ministra zdrowia Bartosza Arłukowicza czytamy, że „hormonalne środki antykoncepcyjne do stosowania wewnętrznego, posiadające kategorię dostępności OTC, wydaje się bez recepty osobie, która ukończyła 15. rok życia”.
Kontrowersyjny wiek
EllaOne zalicza się do środków antykoncepcyjnych, stosowanych w nagłych przypadkach, ale dlaczego jest dostępna już od 15. roku życia? To właśnie ta granica wiekowa wzbudza największą polemikę, kiedy rozmawia się na temat „tabletki po” z nauczycielami, pedagogami, a nawet z rodzicami. - Nieodpowiedni jest wiek, w którym dzieci mogą kupić i zażyć tę pigułkę. 15 rok życia w pewien sposób daje przyzwolenie na rozpoczęcie inicjacji wcześniej. A to są uczniowie II klasy gimnazjum. My twierdzimy, że jeszcze niewskazane są wtedy stosunki intymne, a tu z góry sugeruje im się - „już możecie”. To tak, jakby te nastolatki dostały przyzwolenie od dorosłych - mówi pedagog szkolny, pracujący w jednej z mniejszych szkół wiejskich. Nauczycielka przysposobienia do życia w rodzinie podkreśla, że nastolatki - gimnazjalistki - nie orientują się jeszcze, jakie mogą być skutki uboczne zażywania tabletki.
A skąd ta granica wiekowa, jeśli chodzi o dostępność „pigułki po” w ministerialnym rozporządzeniu? W Polsce, zgodnie z kodeksem karnym, kontakty seksualne z osobami poniżej 15. lat są zakazane. Jeśli farmaceuta lub technik farmaceutyczny będzie miał wątpliwości, czy osoba przy aptecznym blacie, prosząca o tzw. pigułkę po, skończyła 15 lat, to będzie mógł odmówić jej wydania leku. Chyba że udokumentuje ona stosowny do zakupu pigułki wiek, przez pokazanie na przykład legitymacji szkolnej lub paszportu. - To nie znaczy, że pigułkę należy brać, jak landrynki. Jeśli dziewczynę lub kobietę będzie stać na jej zakup i zażyje ją maksymalnie raz, dwa razy w miesiącu ewentualnie, to nie będzie krzywdzące dla jej zdrowia - doradza Wiesława Zielińska.
Lekarzy ginekologów (nie wszystkich - niektórzy nie chcieli wypowiadać się w tym temacie) wiek dziewczyn, które mogą zażywać pigułkę ellaOne, jakoś nie przeraża. - Młodość rządzi się swoimi prawami - ci młodzi ludzie najpierw coś robią, a potem myślą. Czemuż ta nastolatka ma rodzić dziecko tylko dlatego, że jest niepełnoletnia? - zastanawia się ginekolog Wiesława Zielińska. Podkreśla, że jak najbardziej jest za tym, aby tabletki były sprzedawane bez recepty, aby dziewczyny się zgłaszały do apteki, jeśli czują, że są zagrożone ciążą i powinny otrzymywać tabletkę bez problemu. Uspokaja, że nie dojdzie do sytuacji, kiedy przed aptekami będą ustawiały się kolejki młodych dziewczyn. - To nie jest pigułka za 5 zł. Ona kosztuje około 150 zł. Sama cena już jest zaporowa - zwraca uwagę lekarka. Na podstawie informacji, jakie uzyskaliśmy w gostyńskich aptekach, o tabletkę nie pytają nastolatki. Interesują się nią raczej kobiety w wieku 25-40 lat.
Ankietowane nie korzystały
Przed przygotowaniem artykułu, zamieściliśmy w internecie anonimową ankietę, dotyczącą „pigułki po” i udostępniliśmy ją na facebook-u, jednym z portali społecznościowych. Chcieliśmy zorientować się, co na ten temat tego typu antykoncepcji sądzą zainteresowani z powiatu gostyńskiego i poprosiliśmy o szczere odpowiedzi. W ciągu kilku dni pytania przejrzało 118 osób, a odpowiedziało na nie ok. 44%. Okazało się, że najbardziej zainteresowane były kobiety w wieku 19-25 lat. Większość z odpowiadających nie korzystała jeszcze z „pigułki po”, a 33% uważa, że nie powinna ona być dostępna bez recepty (23% jest przeciwnego zdania). Jak przyznały ankietowane osoby - o tego typu awaryjnej antykoncepcji dowiedziały się z internetu, tylko część od przyjaciółki lub koleżanki.
- W obecnych czasach, w dobie łatwego dostępu do internetu, młodzież też ma świadomość, że jest taka pigułka - potwierdza Paulina Wajnert, nauczycielka przysposobienia do życia w rodzinie. - W szkole przede wszystkim pytają o nią dziewczyny, które czytały, słyszały o elleOne i nie tylko. My, jako wychowawcy i nauczyciele, wyjaśnimy konsekwencje tego typu antykoncepcji i jej skutki - dodaje. Z kolei pedagog szkolna przyznaje, że uczennice gimnazjum, z którymi prowadziła rozmowy na temat awaryjnej antykoncepcji były zdziwione, że bezmyślne i częste zażywanie tych pigułek może prowadzić w przyszłości nawet do bezpłodności. - Nadużywanie tej pigułki może mieć takie skutki, a one nie są o tym informowane. Dziewczyny mają tylko w głowie zakodowane: „przecież jestem „po”, jestem zabezpieczona. A poza tym pigułka nie daje stuprocentowej gwarancji, że jest to skuteczna antykoncepcja - mówi pedagog szkolna.
W Polsce antykoncepcję awaryjną można dostać na receptę lekarza (escapelle, ellaOne - wtedy jest tańsza), ale nie musi to być wcale ginekolog. Tabletkę po stosunku może przepisać lekarz każdej specjalności, lekarz pierwszego kontaktu, a nawet weterynarz.
EllaOne to tabletka antykoncepcyjna przeznaczona do stosowania w przypadkach nagłych, aby zapobiec ciąży po odbyciu stosunku płciowego bez zabezpieczenia lub w przypadku, gdy zastosowana metoda antykoncepcji zawiodła. Pigułki te mają działać poprzez zatrzymanie uwalniania komórki jajowej przez jajniki, hamując owulację. Dodatkowo substancja aktywna może doprowadzić do zmian w wyściółce macicy, utrudniając zagnieżdżenie się zarodka.
EllaOne należy zażyć jak najszybciej po stosunku płciowym (maksymalnie do 120 godzin po stosunku - 5 dni). Trzeba jednak pamiętać, że im później tabletka zostanie przyjęta, tym bardziej zmniejsza się skuteczność jej działania. Nie należy także stosować preparatu wielokrotnie w tym samym cyklu miesiączkowym.
źródło: www.poradnikzdrowie.pl/seks/dzial.../zakochaj-sie-bezpiecznie,4/
Prowokacja dziennikarska - czy naprawdę "pigułka po" jest dostępna?
Lekarz ginekolog Wiesława Zielińska twierdzi, że w gostyńskich aptekach pigułka elleOne jest dostępna. - Nie powiem w których, ale można ją kupić bez problemu, bez recepty. Tak poinformowały mnie pacjentki - stwierdza ginekolog.
Jak sytuacja z pigułką elleOne wygląda w gostyńskich aptekach, sprawdziliśmy sami, przygotowując prowokację dziennikarską. Jedna z najmłodszych pracownic w redakcji (24 lata) obeszła wszystkie apteki w Gostyniu. Okazało się, że w większości punktów otrzymałaby „tabletkę po” elleOne. Są w Gostyniu jednak placówki, w których aptekarze zapewniali, że nie mają tabletki antykoncepcyjnej bez recepty na stanie.
Żadnego pisma nie mamy
- Potrzebowałabym pigułkę, którą trzeba wziąć po stosunku, aby nie zajść w ciążę. Słyszałam, że można ją teraz kupić bez recepty... - oznajmiła redakcyjna stażystka w jednej z najstarszych gostyńskich aptek. - Nie mamy teraz na stanie. Ale nie wiem do końca, czy pigułka może być teraz udostępniana bez recepty? Nie mamy żadnych informacji na ten temat - odpowiedziała farmaceutka. - Ale w internecie o tym czytałam - przekonywała stażystka. - Tam można wiele rzeczy wyczytać, ale żadnego pisma od ministra w tej sprawie apteka nie dostała - usłyszała ostatecznie w odpowiedzi. I była to jedna z dwóch placówek, w której farmaceuci sprzedaż kontrowersyjnej tabletki bez recepty uznali za niemożliwą. - Mamy dostępną escapelle, ale potrzebna jest recepta. Nie mamy żadnych informacji na ten temat, o żadnych zmianach nas nie poinformowano, a to ministerstwo pismo przysyła - usłyszała kupująca w drugiej placówce, w centrum miasta.
W innej aptece wyjaśniono nam, że powszechnie wiadomo o tym, że elleOne można sprzedawać bez recepty, ale niektórzy farmaceuci odmawiają tego ze względu na przekonania religijne. Z punktu widzenia nauczania moralnego Kościoła, stosowanie tzw. pigułki „dzień po” jest grzechem ciężkim. Wiąże się to z zakresem jej działania - stosowanie metod niedopuszczających do zagnieżdżenia się zarodka w macicy wchodzi w zakres grzechu aborcji.
Trafiliśmy też do apteki, w której pracownice nie do końca orientowały się, że elleOne działa od 5 dni po stosunku i w takim czasie można ją jeszcze zażyć. Tłumaczyły, że pigułkę trzeba było nabyć w ciągu 72 godzin. - A dlaczego pani dopiero teraz przychodzi? - dopytywały aptekarki, kiedy stażystka poinformowała, że do inicjacji doszło 4 dni wcześniej. Wspólnie podczas zakupu czytały ulotkę. - Tu jest niby napisane, że maksymalnie do 5 dni „po”, ale czym wcześniej tym lepiej. Jest większa pewność - informowały kupującą, nie do końca wierząc, że ma 20 lat (stażystka zaniżyła wiek, prosząc o tabletkę). Aby się upewnić, poprosiły o dowód tożsamości.
Podczas prowokacji okazało się, że w jednej z kilku gostyńskich aptek, które odwiedziła stażystka, farmaceuci udzielają informacji na temat pigułki dyskretnie i kupująca nie musi się, że rozmowę usłyszą pozostali klienci. Klientka otrzymała tam spory zakres informacji na temat zażywania i działania „pigułki po”. Wśród farmaceutów, pracujących w gostyńskich placówkach, znaleźli się również tacy, którzy odmówili sprzedaży „tabletki po”, kiedy kupująca wyjaśniła, że chciałaby nabyć pigułkę dla siostry w wieku 14 lat. - Czy to jest bezpieczny środek dla tak młodych osób? - pytała "redakcyjna" klientka. - Nie mogę pani wydać tej tabletki, która przecież jest dostępna od 15 roku życia. Tak mówi ustawa. A nie chciałyby panie przyjść do ginekologa? - zaproponowała rozsądnie aptekarka i ostatecznie klientka tabletki nie dostała.
Prezentujemy odpowiedzi na jedno z pytań naszej ankiety:
Czy zgadzasz się z tym, żeby "pigułka po" była dostępna bez recepty w każdej aptece?
Tak odpowiedziało 23,33% ankietowanych. Niektóre uzasadnienia:
- będzie ona chronić przed niechcianą ciążą
- każdy ma prawo szaleć i każdy ma prawo do tego aby naprawiać błędy
- każdy ma swój rozum i wie, że to nie jest forma antykoncepcji, natomiast powinna być dostępna bez recepty, choćby dlatego, żeby ustrzec niektórych młodych wariatów przed niechcianym dzieckiem i być może aborcją
Nie odpowiedziało 33,33% ankietowanych. Uzasadnienia:
- mam mieszane uczucia, nie wiem czy nie wpłynie negatywnie na młode kobiety
- nie zgadzam się, ponieważ uważam, że nastoletnie dziewczyny, które nie powinny jeszcze współżyć, będą to robić bez żadnych ograniczeń
- ze względu na przekonania religijne
Od 110 zł do 125 zł - to cena tabletki antykoncepcyjnej ellaOne, dostępnej bez recepty w gostyńskich aptekach
