Dwie apteki w Gostyniu w programie pilotażowym NFZ antykoncepcji awaryjnej

Nowelizacja Prawa farmaceutycznego - luty 2024

Warto zaznaczyć, że lek dostępny był wyłącznie z przepisu lekarza od lipca 2017 r. (wcześniej była ona dostępna bez recepty). Zniesienie recepty na pigułkę było jedną z obietnic wyborczych Koalicji Obywatelskiej, zapisaną w "100 konkretach na pierwsze 100 dni rządu".

Rozporządzenie ministra zdrowia, na podstawie którego farmaceuta może wypisać receptę na tzw. pigułkę "dzień po" dla osób od 15. roku życia, weszło w życie 1 maja i wiąże się z wprowadzeniem do aptek programu pilotażowego, który potrwa do 30 czerwca 2026 r. Rozporządzenie jest dla Ministerstwa Zdrowia realizacją planu B na zwiększenie dostępności do antykoncepcji awaryjnej oraz usług zdrowia reprodukcyjnego.

W znowelizowanych przepisach utrzymano dolną granicę wieku wynoszącą 15 lat, od której można będzie kupić tabletkę. Resort zdrowia uzasadniał to opinią ginekologów, że właśnie w tym okresie życia większość dziewcząt osiąga dojrzałość płciową. Poza tym jest to wiek, od którego można w Polsce legalnie uprawiać seks. 

Ile aptek z Gostynia zgłosiło się do pilotażowego programu antykoncepcji awaryjnej?

Po kilku tygodniach od rozpoczęcia programu pilotażowego, w samej Wielkopolsce jest 195 aptek, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Tam pacjentkom receptę na pigułkę może, ale nie musi wystawić farmaceuta. 

TUTAJ sprawdzisz,  która apteka realizuje program

W powiecie gostyńskim w programie pilotażowym biorą udział 2 placówki - Apteki Anna Kalisoras (jedna znajduje się w Gostyniu przy ul. Witosa, druga w Poniecu) oraz „Apteka na Górach”, przy ul. W. Łokietka w Gostyniu. Placówki te gwarantują odpowiednie warunki do przeprowadzania wywiadów oraz zachowania prawa pacjenta do godności i intymności.

- Moje stanowisko jest takie - recepty na pigułki, owszem, wydajemy, ale bardzo ostrożnie. Nie powinniśmy się z tym afiszować, nie chcemy zachęcać do korzystania z tabletki (ellaOne). Jest to duża dawka hormonów i jej nadużywanie nie jest korzystne dla organizmu - wyjaśnia Justyna Kalisoras, właścicielka apteki przy ul. Witosa w Gostyniu. - Przed rządami PiS tabletki były dostępne w sprzedaży bez recepty. Potem zrobili ludziom wodę z mózgu i zlikwidowali. Przepisy wcześniej były takie, że można to było sprzedawać bez recepty i bez takich obostrzeń. Teraz jest pół na pół. Pacjentka może pigułkę dostać bez recepty od lekarza, ale na podstawie szczegółowej ankiety, po wystawieniu w aptece recepty farmaceutycznej - uzupełnia.

Tabletka "dzień po" - jakie są zasady programu antykoncepcji awaryjnej?

Pacjentka może skorzystać z programu maksymalnie 1 raz na 30 dni. Pigułka kosztuje ok. 70-135 zł i ten wydatek pozostaje po stronie pacjentki.

Jak skorzystać z programu? 

Jeśli pacjentka zgłosi się do apteki i poprosi o antykoncepcję awaryjną:

• zostanie przyjęta w osobnym pomieszczeniu
• odbędzie rozmowę - wywiad z farmaceutą, który ustali, czy wydanie leku jest uzasadnione i bezpieczne, omówi zasady jego przyjęcia oraz odpowie na wszystkie pytania i wątpliwości pacjentki. Celem wywiadu jest też ustalenie przyczyny konieczności wydania antykoncepcji awaryjnej. Farmaceuta musi omówić zasady wykonywania oraz interpretacji wyników testów ciążowych. 
• jeśli po wywiadzie farmaceuta stwierdzi, że zasadne jest wydanie leku, pacjentka otrzyma receptę wystawioną przez farmaceutę i będzie mogła wykupić lek

- Zainteresowane osoby muszą wypełnić ankietę, powinniśmy mieć podstawę, żeby wydać lek. Jeśli jest to osoba niepełnoletnia, powinna przyjść z pełnoletnim opiekunem prawnym. Nie wydamy tego mężczyźnie, tylko musi przyjść kobieta - wyjaśnia Justyna Kalisoras.

Mówi, że zainteresowanie lekiem jest, jednak nie podaje dokładnej liczby osób, które skorzystały z programu pilotażowego - do 10 osób w ciągu miesiąca.

Ministerstwo zdrowia, mówiąc o poprawie dostępności do tzw. tabletki "dzień po", w szczególności zwraca uwagę na pacjentki między 15. a 18. rokiem życia.

- Nie liczyłam, że będzie szał wśród dziewczyn w tym przekroju wiekowym. Dotychczas zainteresowane były pacjentki w wieku 45 +, którym się przydarzyło, coś poszło nie tak w łóżku. W czasie weekendu nie miały praktycznie wyjścia. Nie mieliśmy wielu młodszych pacjentek. Pigułka nie jest dla każdego, ale też należy przełamać wstyd, trzeba powiedzieć w aptece, o co chodzi. Dziewczyna nie wyśle chłopaka. Nie wydalibyśmy nawet recepty osobie wysłanej w zastępstwie - informuje nasza rozmówczyni.

Do przeprowadzenia programu pilotażowego uprawnieni są farmaceuci, którzy posiadają minimalnie 1 rok doświadczenia w pracy zawodowej, nie należą do nich technicy farmaceutyczni.

- To jest kwestia indywidualnego spojrzenia na temat, kwestia poglądów.  Mam zatrudnionych magistrów, którzy nie życzą sobie udziału w programie pilotażowym oraz podpisywania recept na pigułkę i mają do tego prawo - mówi Justyna Kalisoras.