Liderzy nie tylko polskiego rynku rolno-spożywczego mieli wykorzystywać swoją przewagę w relacjach z dostawcami
Postępowania wyjaśniające dotyczące m.in. postanowień umownych, w których przedsiębiorcy mieli przerzucać na dostawców ryzyko związane z działaniem siły wyższej, takiej jak susza, przymrozki czy gradobicia wdrożono w stosunku do firm:
- Bunge Polska - będącej na polskim rynku rolno-spożywczym od 2002 roku, jednego z największych w Polsce i w Europie Środkowej przetwórcy nasion oleistych i producent tłuszczów roślinnych,
- Procam Polska - wiodącego dostarczyciela środków ochrony roślin, nawozów i materiałów siewnych razem z kompleksowym doradztwem agrotechnicznym.
W ocenie Prezesa UOKiK obie firmy, poprzez nierównomierne rozłożenie ryzyka wykonania umowy między stronami, mogą naruszać dobre obyczaje i interesy swoich dostawców.
Czym jest siła wyższa i jak może być wykorzystywana do nadużyć?
Do czynników mających charakter siły wyższej należy zaliczyć przede wszystkim okoliczności pogodowe, które mogą dotknąć producenta rolnego, a tym samym jego upraw. Jednak na wielkość i jakość plonów mogą wpływać też inne zdarzenia, m.in. szkody spowodowane przez zwierzynę, owady lub choroby roślin, a także okoliczności, które, choć nie są związane wprost z produkcją, mają istotny wpływ na możliwość działania producenta rolnego, np. poważna choroba.Zdaniem prezesa UOKiK, ryzyko wystąpienia suszy czy gradu nie może obciążać tylko jednej i na dodatek słabszej strony umowy. Jeśli tak się dzieje, to mamy do czynienia z rażącym przykładem wykorzystania przewagi kontraktowej.
– Nie ulega wątpliwości, że produkcja rolna jest zależna od wielu czynników, na które sami rolnicy nie mają wpływu. Nadzwyczajne uwarunkowania pogodowe, takie jak susze czy grad, mogą drastycznie wpłynąć na sytuację materialną rolników. Postanowienia zawarte w kontraktach z odbiorcami nie powinny dodatkowo jej pogarszać. Dlatego, zgodnie z polskim prawem, umowy na dostawę produktów rolnych muszą pozwalać na zwolnienie dostawców z odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, kiedy powodem jest wystąpienie siły wyższej – zaznacza Tomasz Chróstny.
DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU POD GRAFIKĄ - KLIKNIJ ZDJĘCIE, żeby PRZECZYTAĆ REPORTAŻ
Wielcy vs. rolnicy
Zarówno Bunge Polska, jak i Procam Polska są częściami międzynarodowych koncernów i należą do grona największych odbiorców płodów rolnych w Europie.
– Zarzuty, które postawiłem spółkom, dotyczą sytuacji, w których rolnicy ze względu na wystąpienie siły wyższej nie dość, że nie osiągnęli spodziewanego dochodu, to zostali narażeni na stratę związaną z koniecznością zapłaty kary umownej. Jednocześnie firmy, które otrzymały zarzuty, to znaczący gracze na rynku europejskim i światowym, niewątpliwie dysponujący przewagą kontraktową nad dostawcami. Swojej siły nie mogą wykorzystywać do dowolnego kształtowania warunków współpracy z mniejszymi podmiotami. Im większy podmiot i posiadana przewaga nad dostawcami, tym większa odpowiedzialność za przestrzeganie obowiązujących przepisów. Konsekwentnie chronimy rolników przed tego typu praktykami – mówi prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Jak zaznacza kierownictwo Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów to nie pierwsze działanie, w którym UOKiK zajmuje się kwestią obarczania rolników odpowiedzialnością za działania siły wyższej.
Wcześniej za nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej nad rolnikami Prezes UOKiK ukarał spółki PolishAgri oraz Cefetra Polska. W sierpniu 2025 r. sąd apelacyjny potwierdził stanowisko prezesa UOKiK w sprawie tej ostatniej, ustalając karę na prawie 1,2 mln zł.
Jak rolnik może obronić się przed nieuczciwym kontrahentem?
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zachęca rolników - przedsiębiorców działających w branży rolno-spożywczej w stosunku do których "duzi kontrahenci" wykorzystują swoją przewagę, narzucając niekorzystne warunki współpracy do składania zawiadomień.
- Uruchomiliśmy specjalny formularz, który ułatwi ci zgłoszenie nieprawidłowości - czytamy na stronie instytucji.
Wejdź i wypełnij: https://ankieta.uokik.gov.pl/formularz-zgloszenie-przewaga/.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.