Mniej śmieci - więcej pamięci. Nie róbmy jarmarku z cmentarza - apelują zarządcy

Wiemy, jak segregować odpady w naszych goospodarstwach domowych, tak nam się przynajmniej wydaje. Ale jak sobie poradzić z tym obowiązkiem, jak stosować te nawyki czy zasady podczas sprzątania grobów bliskich? Teraz jest ten czas - po Wszystkich Świętych, ale przed Bożym Narodzeniem, kiedy prowadzimy porządki na cmentarzach. Często później śmieci "wychodzą" z kontenerów czy boksów na odpady. NIe wygląda to dobrze.

Na znicze Polacy wydają najwięcej

Mniej więcej od 2 lat coraz więcej osób i środowisk apeluje o to, aby w tym czasie ograniczyć liczbę zapalanych zniczy i kupowanie plastikowych wieńców. Warto zaznaczyć, że mówią o tym nie tylko ekolodzy, ale także samorządowcy i księża - każdy z innych powodów.

- Przyczyniamy się do powstawania gigantycznej ilości odpadów - ostrzega organizacja Caritas Polska, inicjator akcji „Mniej śmieci - więcej pamięci”. - Nie chodzi o to, by nie kupować w ogóle, ale czasem jedna świeca mniej w zupełności wystarczy - wskazuje dalej Caritas Polska, przypominając, że „przez wiele stuleci czciliśmy pamięć o zmarłych nie robiąc z cmentarzy kolorowych jarmarków”.

Organizacja podkreśla, że uroczystość Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny to nie konkursy na najlepiej rozświetlony nagrobek, ale czas pamięci o tych, którzy odeszli. 

Proboszczowie w powiecie gostyńskim już to zauważyli

- Jako ludzie wierzący musimy umieć wybrać w tych dniach to, co jest najważniejsze, co jest pomocą dla naszych zmarłych – zadbany i przyozdobiony grób jest ważny, ale nie jest pomocą dla zmarłego (...) - mówił do parafian ks. Sławomir Grośty, proboszcz parafii pw. św. Mikołaja w Krobi.

Jednocześnie otwarcie prosił, jeśli to możliwe, aby śmieci z miejscowego cmentarza, wypalone znicze, wierni zabierali ze sobą do kubła w swoim domu.

- Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze przeznaczamy na pokrycie naszych prac remontowych - uzasadniał kapłan swoje prośby.

Kontenery na cmentarzu to obowiązek

- Niezgodna z przepisami prawa jest sytuacja, kiedy na cmentarzu nie ma kontenerów, kubłów czy innych pojemników na odpady. Mandat w tej kwestii może nałożyć zgodnie z kodeksem wykroczeń policja czy straż miejska. Istnieje obowiązek wyposażenia każdej nieruchomości w pojemniki w takiej ilości, żeby była ona wystarczająca do ilości wytwarzanych odpadów - wyjaśnia Robert Lewusz z KZGRL.

Parafia czy inny zarządca nekropolii powinien zawrzeć indywidualną umowę cywilno-prawną z firma wywozową. To od umowy zależy, jak często mają być wywożone śmieci z cmentarnych kontenerów.

- Cmentarz to nietypowe miejsce, gdzie ilość tych odpadów produkowana w ciągu roku nie będzie taka sama. Ona się zmienia - zauważa przedstawiciel KZGRL. Ustawione są boksy po to, żeby opiekujący się nagrobkami z nich korzystali. 

Potwierdza to proboszcz parafii pw. św. Małgorzaty w  Gostyniu, która zarządza nekropolią w naszym mieście. Najwięcej śmieci w specjalnych boksach na cmentarzu gromadzi się na przełomie października i listopada, aż do świąt Bożego Narodzenia. Wiosną z kolei prowadzone są porządki na grobach przed Wielkanocą.  Latem jest odpadów trochę mniej.

- Wywozimy te śmieci regularnie, 3 - 4 razy w roku. Trzeba tak je wywozić, ponieważ - zwłaszcza latem - te odpady śmierdzą. Wiem, że są małe, wiejskie parafie, gdzie zlikwidowano śmietnik. Na pewno ja tego nie zrobię na gostyńskim cmentarzu. To jest zbyt duża nekropolia, ludzie przyjeżdżają tutaj z całej Polski. Nie można zlikwidować kontenerów czy tych boksów na odpady, bo odwiedzający cmentarz sami zaczną hałdy śmieci składować - mówi ks. Grzegorz Robaczyk.

Likwidacja boksów byłaby niezgodna z prawem. Ogólnie przepisy mówią, że ilość pojemników musi być dostosowana do ilości masy wytwarzanych odpadów. 

Cmenatrz gostyński - za mniej płaci więcej

- Wtedy wywoził je pan Ludwiczak i czynił to gratis, dla parafii. Od 1 stycznia 2020 r. stawka śmieciowa została podwyższona - z 270 zł na  640 zł za odwiezienie na punkt przeładunkowy do Goli - mówi proboszcz parafii farnej w Gostyniu.

Cmentarze, jak pozostałe nieruchomości niezamieszkałe, są wyłączone z systemu odbioru odpadów w gminach należących do KZGRL. Ich zarządcy muszą SAMI  zawrzeć umowę z każdym przedsiębiorcą wpisanym do Rejestru Działalności Regulowanej na odbiór odpadów. Nie ma regionalizacji, firma może wywieźć odpady do każdego RIPOK-u, ale najczęściej działa tutaj zasada „gdzie najbliżej”.

- Obecnie mamy podpisaną umowę z firmą z Bogusławek. Ale śmieci trzeba załadować i wywieźć. Ktoś to musi zrobić. Pewnego dnia w 2020 roku sobie przeliczyłem, że tona śmieci wychodziła mnie nie 640 zł ale 757 zł. Załadunek i wywóz - wyjaśnia Robert Lewusz z KZGRL. 

W 2019 r. z gostyńskiego cmentarza wywieziono 200 ton śmieci, co kosztowało 55 tys. zł. W 2020 r. było tych odpadów mniej, bo 151 ton, co parafię farną kosztowało jednak więcej, bo blisko 120 tys. zł.

Segregować czy nie?

• liście i darń pakujemy do siatki i wrzucamy do pojemników na kompost lub bioodpady. Ale uwaga! Siatka musi być wykonana z naturalnego, biodegradowalnego tworzywa. Odpadają nierozkładalne reklamówki, plastiki i sizale
• uschłe lub przymarznięte kwiaty lub wieńce grobowe trafiają do kubła na bioodpady lub na kompostownik - jednak wyłącznie te naturalne. Sztuczne wrzucamy do kontenera z plastikami.
• wypalone znicze, wkłady - sprawa tylko z pozoru oczywista: szklane części do szkła, plastikowe do plastików. Ale większość z nich jest bowiem zabrudzona tłustymi woskami lub stearyną i nie nadaje się do recyklingu. Wtedy wyrzucamy do odpadów zmieszanych
• nowocześniejsze wersje zniczy wyposażone są w elektronikę - te, które „udają” wkłady, wygrywają refleksyjne utwory, mają baterie należy potraktować, jak każdy inny odpad elektroniczny i przekazać do tzw. punktu selektywnej zbiórki odpadów.

- Z tego co słyszałem, podobno mój poprzednik w tym celu ustawił na cmentarzu pojemniki, ale odstąpił od tego dlatego, że ludzie nie potrafili czy nie chcieli segregować odpadów - informuje ks. Grzegorz Robaczyk.

Znicz - odpad problematyczny

- Tak naprawdę żadna firma nie chce ich przyjmować, ponieważ parafina, która może - chociaż nie musi - znaleźć się w zniczu, na tyle zanieczyszcza szkło, że przetwórcy nie chcą tego rodzaju odpadów. I nauczenie, wymuszenie osób, które odwiedzają cmentarz, żeby pilnowały, by odkładać do szkła czyste znicze, jest trudne - mówi Robert Lewusz.

Segregowanie zniszczy, które są zanieczyszczone parafiną jest bezsensowne. Będzie porządek na cmentarzu, jeśli uczciwie do segregacji podejdą ludzie, sprzątający nagrobki. Przetwórnie zanieczyszczonych zniczy nie chcą, a RIPOK-i nie są w stanie pozbyć się tego odpadu, nikt tego nie kupuje. Gdzie wyrzucać znicze? Do odpadów zmieszanych.

- Ale części plastikowe, które są przy zniczu, jak najbardziej do kubła z odpadami plastikowymi i tworzywami sztucznymi. Ale mówię o odpadach plastikowych czystych - nakładkach i podkładkach, a nie zabrudzonych woskiem, jak wkłady, które zawierają resztki parafiny. Mam na myśli też opakowania - wyjaśnia Robert Lewusz z KZGRL. - Są jeszcze inne odpady - mamy karton, bo ktoś przyniesie w nim znicze, folie, w którą są opakowane. Mamy sztuczne kwiaty i inne elementy wiązanek. To, czy segregacja się sprawdzi zależy od tego, jak uczciwe i odpowiedzialnie podejdą do sprawy osoby, które odwiedzają cmentarz i porządkują nagrobki - dodaje.