Która choinka jest najwyższa na świecie, jakie są najbardziej nietypowe potrawy wigilijne, kto przynosi prezenty?

Nieodłączną częścią Świat Bożego Narodzenia jest pięknie udekorowana choinka, nie tylko w domach, ale również w przestrzeni miejskiej, na skwerach, placach, czy przed budynkami użyteczności publicznej. Z choinkami związanych jest wiele ciekawostek.

Ciekawostki związane z choinkami

Dekorowanie choinki

Zwyczaj dekorowania choinki wywodzi się z pogańskich rytuałów zimowego przesilenia i rozpowszechniony został przez niemieckich protestantów (zwłaszcza Marcina Lutra w XVI w.). Wierzono, że drzewa iglaste, takie jak jodła czy świerk, mają magiczne właściwości i mogą chronić przed złymi duchami. Dekorowanie choinki miało również symbolizować nadzieję na nadchodzącą wiosnę. W Polsce zwyczaj ubierania choinki pojawił się w XIX wieku wraz z żołnierzami pruskimi, którzy stacjonowali w zaborze pruskim. Przystrajanie iglastego drzewka symbolami życia, płodności i nadziei, łączy elementy kultury germańskiej z chrześcijańską symboliką, a tradycyjne ozdoby to jabłka, orzechy, pierniczki, świeczki oraz ręcznie robione ozdoby z papieru i słomy.

Najwyższa choinka na świecie

Najwyższą naturalną choinką była 67-metrowa daglezja, która została ustawiona w 1950 r. w Centrum Handlowym Northgate w Seattle w stanie Waszyngton.

Największa choinka na świecie

Największa choinka na świecie to świetlna iluminacja na zboczu góry Monte Ingino w Gubbio we Włoszech, która ma około 750 m wysokości i jest wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa. Choinkę w Gubbio tworzy ponad 700 lampek, które zapalane są 7 grudnia. Widać ją z kilkudziesięciu kilometrów, a tradycja jej tworzenia sięga 1981 r. W 2014 r. światła włączył zdalnie, za pomocą tabletu sam papież Franciszek. 

Najwyższa sztuczna choinka na świecie

Najwyższa sztuczna choinka na świecie została zbudowana na Sri Lance i mierzyła 73 m metry wysokości. Została zaprezentowana w 2016 r. w stolicy kraju, a jej budowa i dekoracja kosztowały kilka milionów dolarów.

Najdroższa choinka na świecie

Najdroższa choinka świata stanęła w hotelu Emirates Palace w Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich w 2010 roku, ozdobiona była diamentami, perłami i szafirami o łącznej wartości 11 milionów dolarów, co uczyniło ją najdroższym drzewkiem w historii. Ta luksusowa dekoracja świąteczna, będąca dziełem hotelu, zawierała liczne, drogie ozdoby, które znacznie podniosły jej ostateczną wartość.

Niecodzienne potrawy na wigilię i bożonarodzeniowe zwyczaje kulinarne

Boże Narodzenie to czas, gdy stoły na całym świecie uginają się od tradycyjnych potraw, które odzwierciedlają lokalne smaki i kulinarną różnorodność. Jak różne kultury celebrują święta swoimi smakołykami?

Włochy. W niektórych regionach tradycją jest spożywanie ryby mieczowej. Jest to smaczna odmiana, łącząca świąteczne smaki z lokalną, kulinarną tradycją.

Anglia. Podczas uroczystej wieczerzy spożywa się indyka nadziewanego warzywami, a na deser podaje się specjalny pudding.

Francja. Symbolem świąt jest rolada w kształcie pnia drzewa. To ciasto z kremem i lukrem czekoladowym, nawiązujące do natury i magii zimy.

Japonia. Tradycją stało się spożywanie w czasie Bożego Narodzenia... kurczaka z KFC. Restauracje szybkiej obsługi oferują specjalne zestawy świąteczne, a zamówienia trzeba składać z dużym wyprzedzeniem.

Niemcy. Święta często urozmaicane są smakiem gęsi z jabłkami, pieczonej do doskonałej chrupkości. To wykwintne danie, które zdobi niemieckie stoły podczas Bożego Narodzenia.

Hiszpania. Tradycją jest świąteczny turron, czyli słodycze z migdałami i miodem. To klasyczny deser, który kojarzy się z gorącym klimatem i radosnym nastrojem świąt.

Skandynawia. Często uważa się, że ​​Boże Narodzenie nie może się obyć bez świnek z marcepanu. W samej Norwegii sprzedaje się ponad 10 mln sztuk świnek marcepanowych rocznie.

Dania. Na wigilię przygotowuje się słodki ryż z cynamonem i pieczoną gęś z jabłkami. Tradycyjnym daniem jest też budyń z ryżem, w którym ukryty jest migdał. Kto go znajdzie, ten dostaje świnkę z marcepanu, która zapewnia szczęście przez cały rok.

Kto i kiedy przynosi prezenty?

Polska. Prezenty na Boże Narodzenie w Polsce przynosi najczęściej Święty Mikołaj, ale w zależności od regionu mogą to być także Gwiazdor (Wielkopolska, Kaszuby, Pomorze Zachodnie), Aniołek (Małopolska, Śląsk Cieszyński, Podkarpacie), Dzieciątko (Górny Śląsk, Czechy) lub Gwiazdka (Dolny Śląsk). Postacie te przynoszą prezenty w Wigilię, a Święty Mikołaj również 6 grudnia (mikołajki).

Trochę zamieszania wprowadza postać Gwiazdora. Tradycyjnie była to postać ubrana w baranicę i futrzaną czapę, z twarzą ukrytą pod maską lub umazaną sadzą. Gwiazdor nosił ze sobą wór z podarkami i rózgę dla niegrzecznych dzieci. Odpytywał on dzieci z pacierza i kolęd, znał dobre oraz złe uczynki i w zależności od tego, jak dziecko sprawowało się przez cały rok - wręczał prezent lub bił rózgą. Z czasem został utożsamiony z mikołajem.

Katalonia (Hiszpania). Tradycją związaną z prezentami jest Tió de Nadal (Cagatió), czyli pieniek bożonarodzeniowy, zwany także - hmm... hmm.. „srającym pieńkiem”. To polano z karykaturalną twarzą można kupić na świątecznych jarmarkach. Ustawia się je w domu 8 grudnia, czyli w dzień Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Często przykrywa się go kocem, żeby nie było mu zimno. Co wieczór pieniek jest karmiony przez dziurkę w plecach m.in. słodyczami, owocami czy chlebem. Zgodnie ze zwyczajem, w Wigilię lub w dzień Bożego Narodzenia, dzieci uderzają go kijem, a pieniek „wydala” prezenty.

Zwyczaj Caga Tió wziął się zapewne ze starego bożonarodzeniowego zwyczaju przynoszenia do domu wielkiego pnia drzewa. W niektórych miejscach taką kłodę nazywa się Jul. Symbolizuje ciepło, przyrodę i nadzieję na słoneczne lato.

W Hiszpanii pojawia się także Papa Noel („Tata Boże Narodzenie”), a 6 stycznia prezenty przynoszą  Trzej Królowie (Reyes Magos). Z kolei w Kraju Basków 24 grudnia przychodzi Olentzero („Czas Dobra”).

Skandynawia. W staronordyjskim Julebukk (lub Julebukking) oznacza „koziołka na Jul”, który jest ważnym elementem obchodów Bożego Narodzenia w Skandynawii. Według podań, kozły ciągnęły wóz Thora, a potem ofiarowały swoje życie, by Thor mógł wyprawić uroczystą ucztę dla przyjaciół. Zgodnie z tą tradycją ludzie w maskach i kostiumach (zwani Julebukkers) chodzą od domu do domu, śpiewając kolędy i zbierając smakołyki, co przypomina dzisiejsze „cukierek albo psikus”.

W krajach skandynawskich Julebukk pojawia się w wielu kształtach i rozmiarach. Mogą to być ogromne figury kozłów ze słomy, z zakrzywionymi rogami, albo malutkie bombki choinkowe w kształcie koziołków. Z upływem czasu Julebukk został pozbawiony swoich obowiązków i dziś bożonarodzeniowe prezenty przynoszą dzieciom skrzaty (koboldy): Tomten (w Szwecji), Nissen (w Norwegii) i Tonttu (w Finlandii).

Bożonarodzeniowy kozioł zyskał ostatnio międzynarodową sławę dzięki szwedzkiemu miastu Gävle i stawianej tam co roku wielkiej rzeźbie Julebukka (12 m), którą na koniec uroczyście się podpala. Niszczenie wielkiego kozła z wikliny stało się w Gävle świąteczną tradycją. Sięga ona roku 1956 r.

Włochy. Bożonarodzeniowa czarownica La Befana, a nie Mikołaj przynosi dzieciom prezenty we Włoszech. Puka do drzwi 6 stycznia, w dniu Trzech Króli. Wobec dzieci ma wysokie wymagania. Jeśli w minionym roku były niegrzeczne, do ich skarpety wrzuca węgiel, a w niektórych regionach zostawia tylko kij.

Legenda mówi, że Trzej Królowie przybyli w całkiem pokaźnym towarzystwie, bo wszyscy wybiegali ze swoich domów, żeby przyłączyć się do przekazywania podarunków Dzieciątku Jezus. Wszyscy, ale nie La Befana, która uważała, że musi jeszcze posprzątać. Następnego dnia jednak pobiegła za Trzema Królami, z rękami pełnymi prezentów, ale władcy byli już daleko od jej domu. Dlatego teraz lata na swojej miotle i rozdaje prezenty dzieciom na całym świecie.

La Befanę często przedstawia się jako starą czarownicę, ale włoscy rodzice bardzo lubią tę świąteczną cudotwórczynię. By jej podziękować, w przeddzień wizyty przygotowują dla niej kieliszek wina.

We Włoszech jest także Babbo Natale („Tata Boże Narodzenie”) i Gesù Bambino („Dzieciątko Jezus“). Babbo Natale to włoska odmiana amerykańskiego Santa Claus, czyli Św. Mikołaja. Staje się coraz popularniejszy, podobnie jak zwyczaj dawania prezentów 25 grudnia. Spokojnie, La Befana jednak cieszy się wciąż nieustanną popularnością, co dla włoskich dzieci może się łączyć z podwójnymi prezentami.

Islandia. Islandia ma własną odmianę Mikołaja. Podczas 13 nocy poprzedzających Boże Narodzenie dzieci odwiedza 13 koboldów (skrzatów), znanych także jako Jólasveinar („Świąteczni chłopcy”). Islandzkie dzieci stawiają swoje buty przy oknie, a koboldy wkładają do nich słodycze i drobne prezenty.

Każdy kobold ma dziwaczne imię, które jednak sporo mówi o jego gustach. Są wśród nich między innymi Wylizywacz Chochli, Okienny Podglądacz czy Wyłudzacz Świec. Uznawani są za miłe stwory, w przeciwieństwie do ich diabelskiej odpowiedniczki (i matki w jednej osobie), mrukliwej Grýli, która na Boże Narodzenie schodzi z gór i gotuje dzieci żywcem. Ten dość przerażający fakt świątecznych opowieści dla małych dzieci spowodował, że w 1746 r. na Islandii zabroniono rodzicom opowiadać historie o świątecznych chłopcach.

Rosja. Prezenty przynosi Dziadek Mróz, w czerwonym lub niebieskim płaszczu podbitym futrem. Porusza się saniami ciągnionymi przez konie. Zazwyczaj podróżuje w towarzystwie wnuczki, czyli Śnieżynki. W Rosji Boże Narodzenie obchodzi się według kalendarza juliańskiego. Prezenty leżą pod choinką już w Nowy Rok, ale Wigilia jest dopiero 6 stycznia, a Boże Narodzenie dzień później. Wraz z Wigilią kończy się też dla prawosławnych Rosjan okres 40-dniowego ścisłego postu, przystępują do wieczerzy, która składa się z 12 dań, bo tylu było apostołów Jezusa.

Według syberyjskiej legendy prawdziwym Mikołajem jest Kis Han (Chysh Khan), żyjący z reniferami na Arktyce, potężny władca zimy, którego lodowaty oddech roznosił zimę po Ziemi.

Dziadek Mróz w okresie istnienia Związku Radzieckiego spopularyzowany był jako świecki odpowiednik Św. Mikołaja, z którym czasem bywa mylony. W okresie stalinowskim rozszerzano teren jego działania na inne kraje bloku wschodniego, w tym Polskę. Od 2005 r. w Rosji obchodzone są urodziny Dziadka Mroza, które wypadają 18 listopada. Odbywają się w miejscowości Wielki Ustiug, w północnej części Rosji, która jest uważana za siedzibę Dziadka Mroza.

Południowe Niemcy i Austria. W regionach katolickich, czyli na południu i zachodzie Niemiec, a także w Alzacji, Luksemburgu, Austrii, Tyrolu Południowym i niemieckojęzycznej części Szwajcarii, pojawia się Dzieciątko Jezus (Christkind). Ta symboliczna postać jest znana również na Słowacji i Węgrzech, w Słowenii, Czechach i Chorwacji, a także na południu Brazylii.

Wedle tradycji Dzieciątko Jezus, niewidoczne dla nikogo, przychodzi w Wigilię i przynosi bożonarodzeniowe prezenty. Często przedstawia się je jako chłopczyka ze skrzydłami i aureolą. W języku niemieckim występuje jako Christkind lub Jesuskind.

Holandia. Prezenty 5 grudnia przynosi pomocnik Św. Mikołaja (Sinterklaas), Zwarte Piet (Czarny Piet, Czarny Piotruś), rozdaje słodycze (kruidnoten, pepernoten) i wchodzi przez komin. Dawniej straszył niegrzeczne dzieci workiem, a jego rola jest związana z tradycją przywożenia prezentów z Hiszpanii. Czarny Piotruś nosi charakterystyczny strój, często ma ciemną karnację (co budzi kontrowersje).